środa, 8 marca 2017

Pani o nienachalnej urodzie

Wszystko się zmienia. Mitologiczna postać Baby jagi jest potwierdzeniem tej tezy. Kiedyś, być może piękna bogini zmieniła się w potwora porywającego dzieci. Upadek mitu zaczął się prawdopodobnie w czasach głębokiej słowiańszczyzny. Nadejście chrześcijaństwa dopełniło dzieła zniszczenia. Baba Jaga została zepchnięta na boczny tor i służy do straszenia dzieci.

Jest się czego bać. Babsztyl ma wygląd iście dantejski i przyzwyczajenia społecznie nie do zaakceptowania. Wizerunkowi Baby Jagi przybyło lat i zmarszczek. W zniszczonej odzieży nie stanowi obiektu pożądania. Na domiar złego kulawa lub bez nogi. Tak jak jej chatka. Na kurzej stopce. Jeden drobiowy pazur wygląda upiornie na chałupie zrobionej ze słodyczy, którymi wabi dziatki. Wabi, porywa i zjada, po wcześniejszym, intensywnym tuczu.

Narzędzia jej pracy też są niecodzienne. Porusza się na miotle, ale potrafi uruchomić stary piec lub starą wannę i pomknąć nią w przestworza. Na sabat w Góry Świętokrzyskie. Nieodłącznymi atrybutami są przedmioty kuchenne służące do gotowania. Jednak słaba z niej kucharka. W kotle warzy zwykle czarodziejskie mikstury, których receptury znajdują się w czarodziejskiej księdze, pilnowanej przez kruka. Z krukiem zawsze występuje czarny, tłusty kocur. Baba Jaga porywa dzieci, żeby je na koniec pożreć. Jest to, być może echo dawnych obowiązków, które pełniła jako młoda i piękna bogini.

Badacze dokładają starań, by odtworzyć, postać Baby Jagi. Zbierają okruchy informacji i porównują je z dzisiejszymi wyobrażeniami i śladami w folklorze. Etnografowie mają do dyspozycji niewiele informacji, z których część jest dotknięta działaniem cenzury inkwizycyjnej.




Baba Jaga niezwykle rzadko jest uosobieniem dobroci i tolerancji. Jest kilka miejsc w Rosji, gdzie występuje jako bohater pozytywny.

Etymologia słowa jest prosta i związana ze zwyczajami i emocjami budzonymi przez jędzę. Jego znaczenie związane jest z cierpieniem, zagrożeniem i strachem.

Mit znany jest we wszystkich europejskich zakątkach. Z Europy ślad mitu wiedzie przez Kaukaz do dawnej Persji.